WP:4 – Casussen voor multi-model validatie (TNO)
De casussen pakken urgente problematiek aan: nationale netplanning, RES plannen en de gemeentelijke transitvisies warmte.
Alle drie hebben betrekking op complexe socio-technische systemen, met veelheid van interacterende technische systemen, ingewikkelde wet- en regelgeving, veelheid aan conflicterende behoeftes en belangen in een zeer onzekere omgeving.
In alle geval moeten de beleidsmakers snel overgaan tot handelen, en mogen niet het verkeerde doen. Multi-modellen ontwikkeld binnen deze casussen dragen direct bij aan het vermogen van de beslismakers om betere beslissingen te maken, waarbij rekening gehouden wordt met een veel breder palet aan aspecten van het geïntegreerde energiesysteem dan tot nu toe mogelijk was.
Doordat we Agile te werk gaan, zullen modellen over drie iteraties steeds de veranderende vraagstelling van beleidsmakers volgen, en hun direct ondersteunen in maken van strategische keuzes.
Er zijn 3 casus specifieke resultaten die hierna verder worden besproken.
De interactie tussen de verschillende niveaus van de casussen is voor netbeheerders belangrijk en daar zal in de multi-model infrastructuur rekening mee worden gehouden.
In de casussen zal het met modelresultaten ondersteunde besluitvormingsproces, zoals ontwikkeld in dit project, en de meerwaarde daarbij van multi-modellen worden gedemonstreerd.
Resultaten
Integrale Infrastructuur Verkenning 2030-2050 nationale netten (II3050)
In tegenstelling tot de twee andere casussen die zich richten op een Minimum Viable Product zal deze zich focussen op het opleveren van een proof-of-principle, gezien de beperkte inzet van Gasunie en TenneT (aangesloten bij het project via een Letter of Support).
Proof of principle betekent in deze dat de basis functionaliteit van de multi-model wordt gedemonstreerd, zonder dieper in te gaan op de inhoudelijke aspecten van de casus.
wp:4:r:10 II3050 validatie casus (IO)
Door middel van participatieve modelleerprocessen zullen de specifieke modelvraag en KPIs, precieze systeem afbakening, en de specificatie van model interacties bepaald worden. ISPT, CE-Delft, KWR en Warmtelinq hebben hun belangstelling met een Letter of Support kenbaar gemaakt.
Op basis hiervan wordt gezamenlijk een multi-model geïmplementeerd dat de (on)mogelijkheden van verschillende investeringsstrategieën en daaruit voortvloeiende transmissienetwerktopologieën kan verkennen, om zodoende de zeer diverse soorten transitiepaden tot 2050 te ondersteunen.
In dit multi-model zullen modellen van de transmissienetwerken van TenneT en Gasunie worden gekoppeld aan modellen van relevante distributienetten. Deze technische submodellen zijn vervolgens gekoppeld aan modellen van investeringsgedrag van Tennet en Gasunie en modellen van relevant beleid en institutionele regels waaraan zij onderhevig zijn.
Naast deze modellen wordt een scenarioruimte gecreëerd waarbinnen een zeer groot aantal plausibele transitiescenario’s uit te drukken is op technische, economische, sociale en geopolitieke dimensies.
Gebruikmakend van de Deep Uncertainty en Exploratory Model Analysis aanpak zal deze scenarioruimte verkend worden om robuuste investeringsplannen te identificeren.
Succesindicatoren:
De validatie van een proof-of-principle multi-model in een II3050-vraagstuk en demonstratie van de meerwaarde van het multi-model raamwerk ten opzichte van enkelvoudig modellen.
Baten:
Het resultaat wordt bereikt door alle elementen uit het project toe te passen. Ontworpen sociale processen worden toegepast zowel op modelontwikkeling als op integrale besluitvorming, en methodes voor onzekerheidspropagatie, schaling en werkingsprincipe koppeling worden gedemonstreerd.
Partijen zoals nationale overheden (Min EKZ en BKZ), investeerders in energie, energieproducenten en netbeheerders (zowel transmissie en distributie) hebben allen primair baat bij de resultaten, omdat het hun inzicht geeft in gevolgen van hun investeringsbeslissingen op het vermogen van de energie-infrastructuur om energietransitie te ondersteunen. Tevens heeft dit resultaat inzicht in dynamische interacties tussen verschillende netwerken over tijd.
Tot slot, de gecreëerde scenarioruimte is de basis voor een breed gedragen nationale transitie scenarioruimte, waarvan alle casussen gebruik kunnen maken.
Resultaten
Meso casus: Regionale Energiestrategieën (RES)
Regionale Energiestrategieën (RES)
Deze casus richt zich op een minimum viable product multi-model voor integrale besluitvorming op meso schaal: Regionale Energiestrategieën (RES).
wp:4:r:11 RES validatie casus (IO)
Er zullen één of twee (besluitvormings)vraagstukken op het gebied van RES worden geïdentificeerd waarvoor betrokken partijen/stakeholders zullen worden benaderd. ISPT, CE-Delft, KWR en Warmtelinq hebben hun belangstelling met een Letter of Support kenbaar gemaakt.
De vraagstukken hebben betrekking op keuzes m.b.t. duurzame energieopwekking (bijv. locatiealternatieven) of alternatieven voor duurzame warmtevoorziening (bijv. warmtenetten met restwarmte industrie of geothermie) en zullen met betrokken stakeholders (waaronder provincie, lokale netbeheerder) nader worden gedefinieerd. Daarbij zal ook worden bepaald welke modellen bij de analyses zullen worden ingezet.
Door middel van participatieve modelleerprocessen zal de specifieke modelvraag en KPIs, precieze systeemafbakening en de specificatie van modelinteracties worden bepaald.
Op basis hiervan wordt gezamenlijk een multi-model geïmplementeerd in een participatief besluitvormingsproces. Met het multi-model worden daarbij de consequenties van de keuzealternatieven in beeld gebracht, waaronder die voor de regionale en landelijke energie-infrastructuur.
Door gebruik van resultaten van multi-model analyse in het besluitvormingsproces te vergelijken met resultaten van afzonderlijke modellen zal de meerwaarde van de multi-model benadering in het besluitvormingsproces worden aangetoond.
Succesindicatoren:
De validatie van een minimum viable product multi-model in een RES-vraagstuk en demonstratie van de meerwaarde van het multi-model raamwerk t.o.v. enkelvoudige modellen.
Baten:
Stakeholders die betrokken zijn bij besluitvorming rond RES (e.g. provincie, gemeente, lokale netbeheerder, partijen die belangen van burgers en bedrijven vertegenwoordigen, etc.) en organisaties die adviesdiensten verlenen (e.g. consultants en aanbieders van energiemodellen) hebben allen baat bij de demonstratie en oplevering van dit multi-model.
De reeds bestaande modellen en datasets veranderen niet van eigenaar. Alle nieuw ontwikkelde componenten en verzamelde data zijn in het publieke domein, en de resultaten zullen verder beschikbaar gemaakt worden op publiek toegankelijke codeversiebeheer platformen en de website van Multi-model.nl.
Resultaten
Micro casus: Gemeentelijke Transitievisie Warmte
Gemeentelijke Transitievisie Warmte
Deze casus richt zich op een minimum viable product multi-model voor integrale besluitvorming op micro schaal: gemeentelijke warmtevisie en lokale duurzame energieproductie.
wp:4:r:12 TVW validatie casus (IO)
Er zullen één of twee (besluitvormings)vraagstukken op het gebied van gemeentelijk Transitievisie Warmte (TVW) en/of duurzame energievoorziening bedrijventerrein worden geïdentificeerd waarvoor betrokken partijen/stakeholders zullen worden benaderd. BT Schiebroek, ISPT, CE-Delft, KWR en Warmtelinq hebben hun belangstelling met een Letter of Support kenbaar gemaakt.
De vraagstukken zullen betrekking hebben op keuzes over de invulling van een duurzame warmtevoorziening voor de gebouwde omgeving (bijv. warmtenet, elektriciteitsnet en warmtepompen, duurzaam gasnet, etc.) of keuzes t.a.v. energievoorziening duurzaam bedrijventerrein (bijv. duurzame elektriciteitsproductie of duurzame warmtevoorziening) zullen met betrokken stakeholders (waaronder gemeente, lokale netbeheerder, woningcorporatie, vastgoedbeheerders, parkbeheerder bedrijventerrein, etc.) nader worden gedefinieerd.
In beide gevallen zal worden bepaald welke modellen bij de analyses zullen worden ingezet. Door middel van participatieve modelleerprocessen zal de specifieke modelvraag en KPIs, precieze systeem afbakening en de specificatie van model interacties worden bepaald. Op basis hiervan wordt gezamenlijk een multi-model geïmplementeerd in een participatief besluitvormingsproces. Met het multi-model wordt daarbij de consequenties van de keuzealternatieven en investeringsbeslissingen in beeld gebracht, waaronder die voor de lokale en regionale energie-infrastructuur. Door gebruik van resultaten van multi-model analyse in het besluitvormingsproces te vergelijken met resultaten van afzonderlijke modellen zal de meerwaarde van multi-model benadering aangetoond.
Succesindicatoren:
De validatie van een minimum viable product multi-model in een gemeentelijk energievraagstuk en demonstratie van de meerwaarde van het multi-model raamwerk ten opzichte van enkelvoudige modellen.
Baten:
Stakeholders die betrokken zijn bij besluitvorming rond de TVW en duurzaam bedrijventerrein (e.g. gemeente, energienetwerkbedrijven, belangenvertegenwoordigers van burgers en bedrijven, etc.) evenals organisaties die adviesdiensten verlenen (e.g. consultants en aanbieders van energiemodellen) hebben allen baat bij de demonstratie en oplevering van dit multi-model.
De reeds bestaande modellen en datasets veranderen niet van eigenaar. Alle nieuw ontwikkelde componenten en verzamelde data zijn in het publieke domein, en de resultaten zullen verder beschikbaar gemaakt worden op publiek toegankelijke codeversiebeheer platformen en de website van Multi-model.nl.
Activiteiten
Co-creatie ontwerp validatie casus (IO) – TU Delft (lead r10 II3050), TNO (lead r11 RES, r12 TVW), Alliander, DNVGL, Gasunie, Kalavasta, Quintel, Quomare, Stedin, Universiteit Leiden
Voor elk casus/vraagstuk worden relevante partijen geïdentificeerd en uitgenodigd deel te nemen aan het participatieve modelleerproces. Als voorbereiding voor dit proces worden deelnemende partijen geïnterviewd over hun kwalitatieve visie op het proces.
Ontwikkelen casus (IO) – TU Delft (lead r10 II3050), TNO (lead r11 RES, r12 TVW), Alliander, DNVGL, Gasunie, Kalavasta, Quintel, Quomare, Stedin, Universiteit Leiden
Per casus wordt in een workshop het te onderzoeken vraagstuk nader gespecificeerd. Bepaald wordt met welke energiemodellen het vraagstuk zal worden geanalyseerd en hoe dit het besluitvormingsproces kan ondersteunen. Verzamelen van specifieke gegevens voor de casus wordt georganiseerd.
Analyse resultaten en validatie participatief beslisproces (IO) – TU Delft (lead r10 II3050), TNO (lead r11 RES, r12 TVW), Alliander, DNVGL, Gasunie, Kalavasta, Quintel, Quomare, Stedin, Universiteit Leiden
De casus wordt geanalyseerd met de modellen afzonderlijk en met het ontwikkelde multi-modelraamwerk. In een workshop worden resultaten van de analyses besproken met modelleurs en casus deelnemers. Verbeteringen worden bepaald voor het multi-modelraamwerk en ten aanzien van het gebruik hiervan voor het besluitvormingsproces.
Dit wordt enkele keren herhaald waardoor er een iteratief proces ontstaat. In een laatste workshop wordt de meerwaarde van het multi-modelraamwerk en het gebruik daarvan in het participatief beslisproces bepaald.